Riffijnen demonstreerden op 4 november 2016 in de noordelijke stad Al Hoceima voor gerechtigheid voor een visverkoper, wiens gruwelijke dood, toen hij vermorzeld werd in een vuilniswagen, tot een landelijke woede uitbarsting leidde.
In de Rif achtergestelde regio, waar het afgelopen jaar tot een woede uitbarsting en een schreeuw voor rechtvaardigheid kwam, naar aanleiding van de gruwelijke dood van een visverkoper, is een basisbeweging ontstaan die banen en ziekenhuizen eist.
Mouchcine Fikri, 31, werd in oktober vermorzeld in een vuilniswagen in de noordelijke stad Al Hoceima toen hij probeerde te protesteren tegen het inbeslagnemen en vernietigen van zwaardvis, die in die tijd van het jaar niet gevangen mocht worden.
Zijn dood in de Rif, een qua etniciteit Amazigh regio, dat lang werd gemarginaliseerd en het hart vormde van de protestbeweging 2011 die hervormingen eiste, zorgde kort voor landelijke protesten, die zich voegden bij de aloude klachten in zijn geboortestad.
‘Wij zijn de zonen van de armen, eenvoudige mensen die de straat opgaan om nee te zeggen tegen tirannie. Wij vragen niets bijzonders, alleen de rehabilitatie van onze verwoeste regio’. Aldus activist Nasser Zefzafi.
Met het online uitzenden van zijn gepassioneerde speeches in het lokale Tarifit vanaf de straat en vanuit huis, is deze 39 jarige werkloze het gezicht geworden van de nieuwe beweging, die de economische aansluiting eist van de Rif.
‘Het martelaarschap Van Mouhcine Fikri, was het gevolg van een zelfde jarenlang overheidsbeleid en vormde de laatste druppel. De rechtszaak was een farce, en de uitspraak beschamend, ‘ aldus Zefzafi, leider van de Al-Hirak al-Shaabi, of ‘Popular Movement’.
‘Wij verzetten ons nu zes maanden … En wij blijven ons verzetten tot dat zij tegemoet komen aan onze eisen voor economische en sociale ontwikkeling van onze regio’, verklaart hij.
Geen geld, geen werk
Met zijn appartementen gelegen tegen de bergwanden en het centrale plein dat uitkijkt over de zee, lijkt Al Hoceima een normale stad aan zee, op de aanzienlijke aanwezigheid van politie in uniform en burgerkleding na.
Protesten in het weekend zijn gewoon in dit stadje van 60.000 inwoners, waar de politie onmiddellijk in beweging komt om de demonstranten te beheersen en hen te weerhouden om naar het centrum van de stad te marcheren.
Op een protest van middelbare school studenten na, eind maart, waren alle demonstraties vreedzaam.
De eisen zijn steeds weer dezelfde: banen, wegen, universiteiten, ziekenhuizen en investeringen.
Door lang geen onderdeel uit te maken van de ontwikkelingsplannen van de overheid en met een kleine landbouwproductie, is de Rif regio economisch verwoest.
Afdrachten van familie uit het buitenland zijn gestopt, overheidsoptreden heeft de cannabis productie bemoeilijkt en de mogelijkheden om te smokkelen naar de nabij gelegen Spaanse enclaves zijn afgenomen.
En de visserij één van de regio’s belangrijkste inkomensbronnen verkeert ook in crisis, aldus de demonstranten die zeggen dat de visserijhavens onder controle staan van de maffia.
De ontgoocheling is tastbaar onder de bewoners van de stad die het gebrek aan werk beu zijn.
In een regio die zich traditioneel verzet tegen de centrale macht, voelen de bewoners van de Rif zich in toenemende mate achtergesteld en daardoor kwaad op de staat.
‘De jeugd vormt de kern van de beweging, maar vindt weerklank bij veel mensen door de economische crisis, speciaal onder handelaren en vissers.’ aldus Zefzafi.
Geen separatisten
Faycal Aoussar, een lokale activist bij de Marokkaanse Associatie voor Mensen Rechten, stemt daarmee in.
‘De eisen van de jeugd zijn redelijk en rechtvaardig, de hele Rif steunt ze, zo verklaart hij.
‘De mensen zijn erg vastberaden … de beweging gaat door zolang de sociale en economische problemen niet zijn opgelost’, aldus Aoussar
Maar de beweging, zo zeggen Zefzafi and Aoussar, strijdt niet voor onafhankelijkheid van de regio, alhoewel de demonstranten de vlag voeren van de Rif Republiek, die maar kort bestaan heeft. Zij werd opgericht in 1922 door de lokale held Abdelkrim el-Khattabi.
‘De vlag van de Rif is onze identiteit, de erfenis van onze regio’, aldus Aoussar.
Zefzafi onderschrijft dit: ‘Wij zijn geen separatisten… Onze eisen zijn economisch en sociaal van aard. En het ging nooit over het creëren van een onafhankelijke staat’.
De Marokkaanse overheid heef geworsteld met het vinden van antwoorden op de eisen.
De gouverneur van Al-Hoceima is eind maart ontslagen, en een bombarie aan ministers heeft de laatste maanden de stad bezocht en projecten toegezegd die de lokale economie zullen versterken.
De lokale overheid: ‘de instellingen doen hun werk en luisteren naar de burgers’, aldus de lokale ambtenaar Nourredine Boughrane.
‘Veel projecten gaan van start. We doen er alles aan om investeerders aan te trekken. En de vissers zullen direct hulp krijgen, zo voegt hij toe. Deze provincie heeft een schitterende toekomst’.
Maar een lokale notabele, die gevraagd heeft anoniem te blijven, verklaarde dat de huidige inzet van de staat niet voldoet.
‘de autoriteiten zijn in beweging gekomen, maar het is niet voldoende. Zij zullen directe resultaten moeten laten zien, om de revolte te doen stoppen. En zij dienen banen te creëren’