Adra Ghedu
Op vrijdag 26 mei 2017 trachtte de politie de woordvoerder Nasser Zafzafi, van de volksbeweging in de Rif (regio in Noord Marokko), deze demonstreerde op dat moment al zeven maanden vreedzaam voor betere sociale omstandigheden, te arresteren. Zafzafi had die vrijdag zijn onvrede geuit over de inhoud van de preek van een imam in de Mohammed V Moskee in Al Hoceima. Deze imam veroordeelde de protesten van de volksbeweging en noemde deze fitna (ofwel het creëren van sociale onrust) Zafzafi heeft deze imam een halt toegeroepen, door aan te geven dat de imam niet de politieke boodschapper van de overheid mag zijn. Een paar uur na de oproep van Zafzafi werd een arrestatiebevel uitgevaardigd. Volgens het Openbaar Ministerie belemmerde Zafzafi en anderen de godsdienstvrijheid tijdens het vrijdag gebed. Hij zou in overtreding zijn volgens het artikel 221 van het Marokkaanse wetboek van strafrecht dat zegt: ‘Wie rechtstreeks opzettelijk een belijdenis, religieuze feest belemmert of deze opzettelijk verstoord zal gestraft worden met een celstraf tussen de 6 maanden en 3 jaar en een geldboete tussen de 200 en 500 dirham’.
De beschuldiging van financiering uit het buitenland werd al eerder gedaan door Saad Eddine El Othmani, premier en leider van de PJD, die verklaarde dat namelijk op zondag 14 mei 2017 en dat de separatistische gevoelens worden aangewakkerd. Ook werden op die gelegenheid waar de regeringspartijen bijeen waren om ‘de situatie in Al Hoceima’ te bespreken door meerder regeringspartijen beschuldigingen geuit richting de volksbeweging. Rachid Talbi Alami, lid van het politiek bureau van de “National Rally of Independents’(RNI) verklaarde dat er sprake was van ‘Onregelmatigheden die geleid werden door een groep oproerkraaiers van buiten’. Khalid Naceri, lid van het politiek bureau van de Partij voor Vooruitgang en Socialisme (PPS) beschuldigt de demonstranten ervan sociale eisen te gebruiken als voorwendsel om problemen te veroorzaken.
Deze beschuldigingen zijn tegengesproken door Nasser Zafzani, die tegenover de pers te kennen gaf ‘Als we die redenering volgen, zouden alle Riffijnen achter de tralies zitten. De Rif overleeft dankzij het geld van emigranten.’ Veel mensen uit het verarmde gebied zijn naar Europa getrokken’. Ook dat de beweging naar onafhankelijkheid zou streven, sprak hij tegen. Wij hebben alleen sociale eisen naar voren gebracht, zoals toegang tot voorzieningen als gezondheidszorg en onderwijs, ook investeringen die werkgelegenheid opleveren en tegen corruptie en de militarisering van de regio, die al sinds 1958 bij koninklijk decreet van kracht is en politie en leger de legitimeert om wegversperringen op te zetten en willekeurig de bevolking te controleren.
• Vervolgens bezocht op 22 mei 2017 een delegatie van zeven ministers Al Hoceima en beloofde te investeren in de regio. Zo komt er extra geld voor leraren, voor schoolgebouwen en ook voor uitbreiding van de – al bestaande – faculteit voor hoger onderwijs. Ook zou het ziekenhuis een afdeling oncologie krijgen. Omdat deze beloften in 2015, als vervolg op de ontwikkelingen rond de zogenaamde Arabische Lente, al waren gedaan, werden zij niet geloofd. Tot onderhandelingen met de vertegenwoordigers van de volksbeweging kwam het niet. En de protesten gingen door. Ook werd er door de regering niet ingegaan op het aanbod van de ADMDH (Mensenrechten Organisatie) om te bemiddelen.
• De beschuldigingen die eerder, op 14 mei 2017, door regeringswoordvoerders zijn geuit, zijn terug te vinden in het arrestatiebevel voor tussen 20 en 40 aangehouden personen, overheidsinstanties zijn over het aantal niet duidelijk over. Sinds vrijdag 26 mei 2017 zijn volgens de autoriteiten 20 tot 40 mensen door de politie gearresteerd voor ‘het in gevaar brengen van de staatsveiligheid, het aanzetten tot misdaden, het vernederen van ambtenaren in de uitoefening van hun functie en vijandigheid jegens de symbolen van het Koninkrijk’.
• Op 27 mei, brengen de drie gezamenlijke mensenrechten organisaties waaronder ADMDH een verklaring uit;
o Waarin zij hun zorgen uiten en de vrijlating eisen van alle gevangenen.
o Zij verwerpen elke vorm politisering van religie en zien de oplossing in de invoering van secularisme en scheiding van geloof en staat, om op deze manier een democratische ruimte te creëren voor de bevolking om te geloven wat zij wil in overeenstemming met internationale rechten van de mens.
o Zij zijn van mening dat de staat de verantwoordelijkheid draagt voor de mensen in het agrarisch gebied, om hun ambities en wensen kenbaar te kunnen maken voor een fatsoenlijk leven en tegen tirannie en marginalisering zonder angst en dreiging.
o Ten slotte is zij van mening dat repressie geen oplossing is in het belang van het land. Repressie is namelijk een indicatie van corruptie, tirannie, het onmogelijk maken van werkelijke oppositie, het vernietigen van werkelijke mogelijkheden Ed.
• Op maandag 29 mei 2017, is de leider van de Volksbeweging Nasser Zafzafi, gearresteerd, volgens berichten van het Franse pers agentschap, AFP. Volgens regeringsbronnen werd hij met meerdere mensen die hem begeleidde gearresteerd en afgevoerd naar Casablanca. Hij is gearresteerd op grond van het belemmeren van het vrijdag gebed en het doen van provocerende uitlatingen.
• Inmiddels zijn een aantal mensen voorgeleid en hebben verklaringen afgelegd. Op foto’s is te zien dat de verhoren niet zachtzinnig waren. Voor folteringen en martelingen wordt dan ook gevreesd. De advocaten geven te kennen dat de door hen afgegeven verklaringen daarom niet betrouwbaar zijn.
Rechten van de mens in Marokko
• Het is bekend dat de mensenrechtensituatie in Marokko slecht is. Dit blijkt uit het Wereldrapport 2017, waarin kritiek wordt geuit op de onafhankelijkheid van de rechtspraak, repressie door politie en veiligheidsdiensten en tegenwerking van niet- gouvermentele organisaties (NGO’s) Ook hebben mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Human Rights Watch nog steeds geen toegang tot Marokko om onderzoek te doen.
• Op 19 mei 2015 meldde Amnesty International in haar rapport over Marokko dat er tussen 2010 en 2014, 173 vermoedelijke gevallen van folterpraktijken in Marokkaanse gevangenissen hebben plaatsgevonden. Om bekentenissen af te dwingen maken de Marokkaanse veiligheidsdiensten gebruik van slagen, waterboarding en psychologisch en seksueel geweld. Het rapport maakt duidelijk dat mensen zodra zij gearresteerd zijn, het risico lopen gefolterd te worden.
• In juni 2015 heeft Marokko twee onderzoekers van Amnesty International, John Dalhuisen en Irem Arf, opgepakt, ondervraagd en het land uitgezet. Voorafgaand aan hun uitzetting werden de twee urenlang verhoord in Rabat en Oujda. Volgens de officiële lezing, zijn zij uitgezet omdat zij een bedreiging vormde voor ‘de openbare orde’.
• Marokko kent volgens een rapport van Advocaten Zonder Grenzen ondeugdelijke wetgeving. Zo is in hoofdstuk vier van het wetboek van strafrecht, de strafbaar stelling van belediging en geweld tegen ambtenaren in openbare functie opgenomen, ook als dit niet in de openbaarheid geschiedt, en het bedreigen van de openbare orde. Door niet specifiek te definiëren wat daar onder verstaan wordt, is het aan de aanklager om dit te bepalen. Dit alles maakt het onmogelijk om overheidsinstanties te bekritiseren of aan te klagen. Deze clausules ondermijnen niet alleen de vrijheid van meningsuiting maar ondermijnt ook de neutraliteit van de wetgeving.
Conclusie
De situatie van de gevangengenomen en/of moedwillig verdwenen demonstranten in de Rif en de situatie van de woordvoerder van de beweging is zorgelijk.
Naast het feit dat zij van een aantal zaken valselijk worden beschuldigd, zoals schade toebrengen en ambtenaren in functie bedreigen en het aannemen van gelden uit het buitenland, worden zij ook nog eens berecht via ondeugdelijke wetgeving, die zelf indruist tegen de rechten van de mens.
Geraadpleegde Literatuur
– The State of the right of Freedom of Expression in Egypt, Morocco and Tunisia from 2011 to 2015, By Christopher Roberts for ASF
– World Report 2017, Human Rights Watch , events of 2016
– Amnesty International, Annual Report 2015-2016.
– Beantwoording van Kamervragen van de leden Serveas en Marcouch over de mensenrechtensituatie in Marokko, 29 maart 2017
– Verklaring van mensenrechtenorganisaties in Al Hoceima, 27 mei 2017
– Websites zoals; Amazigh Times, Morocco World News, NRC, Volkskrant, Guardian