“Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren”, luidt de eerste regel van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Maar wat als je in een conservatief islamitisch land als Marokko woont en ‘anders’ bent? Dan kun je je aansluiten bij de activistengroep MALI, Le Mouvement Alternatif pour les Libertés et Individuelles.
Het afzetten tegen de islamitische cultuur vindt plaats bij het huis waar de harde kern een keer per maand samenkomt. Driss Bounouar, activist sinds jaar en dag, gaat eerst nog even langs de buurtsupermarkt in het centrum van Rabat. Achterin de eenvoudige winkel staan de verboden vruchten: wijn, bier en sterke drank. Driss pakt, met gemak, twee Marokkaanse grijze wijnen en een flink aantal Heinekenbiertjes. Met twee plastic tasjes vol verboden goed loopt hij de winkel uit. Als de politie hem nu had gefouilleerd, had hij mee gemoeten naar het bureau, maar hoogstwaarschijnlijk was hij er met een zakcentje voor de politieagent vanaf gekomen, lacht Driss.
Het huis is van Ibtissame Lachgar, medeoprichtster van MALI en ligt ironisch genoeg tegenover het politiebureau. Zodra de drank op tafel is gezet en de sigaretten zijn aangestoken, laat Ibtissame met trots de geslaagde acties van MALI op haar laptop zien: een fototentoonstelling over Marokkaanse homoseksuelen en een reportage over het verbod op eten en drinken tijdens de ramadan. Onder de actievoerders, in Rabat en Casablanca, bevinden zich voornamelijk gestudeerde jongeren die een arme of middelmatige achtergrond hebben. “Natuurlijk zitten er ook een aantal activisten bij met een rijke achtergrond, het is een mix van mensen die bewust zijn van wat er om hen heen gebeurt”, zegt Driss.
Ze hopen de ‘gewone’ mens, jong en oud, te bereiken door folders uit te delen, filmpjes op internet te posten en evenementen te organiseren. Maar dat blijft lastig. “De onwetendheid van de mensen is een groot probleem. Al van jongs af aan wordt ons door de overheid een bepaalde visie opgelegd en daar komt bij dat meer dan de helft van de bevolking analfabeet is. Het kost tijd om mensen op een ander inzicht te laten komen”, aldus Driss. Met MALI stellen ze onderwerpen als religie, seksualiteit en vrijheid van meningsuiting ter discussie en gaan graag in debat.
“Maar”, zegt Driss, “de overgrote meerderheid van de bevolking wil niet luisteren. Daarom is Marokko nog lang niet klaar voor een revolutie.” De activisten hadden hoop toen de Arabische Lente om de hoek kwam kijken, maar helaas was de ‘Marokkaanse Lente’ van korte duur. Er waren niet genoeg mensen om een echte revolutie te ontketenen, de koning deed een aantal toezeggingen, er kwam een referendum en Marokko leefde nog lang en gelukkig. “In een conservatief en corrupt regime”, vult Driss aan. Volgens hem is het nu erger dan voorheen gesteld met de persoonlijke vrijheid en kan je voor de kleinste vergrijpen worden opgepakt.
Gevangen
Yasmine en Aicha sluiten aan bij het gesprek, ze vormen een lesbisch koppel en kunnen over de beperking van persoonlijke vrijheid goed meepraten. “Als je geen problemen hebt met de politie, dan heb je wel problemen met de sociale omgeving. Hier in Marokko vinden mensen ons ziek, vies of we bestaan niet”, zucht Yasmine. Opmerkelijk genoeg vertelt haar vriendin dat ze wel jarenlang een hoofddoek heeft gedragen en praktiserend moslim was tot haar puberteit. Door vele twijfels besloot ze haar hoofddoek voorgoed af te doen. “Ik voelde me zo opgelucht en vrij”, zegt Aicha met een glimlach.
Maar zo ‘vrij’ voelt ze zich tegenwoordig niet meer, want in artikel 489 van het Marokkaanse wetboek voor strafrecht staat dat een homoseksuele daad of relatie bestraft kan worden. Net als dat er straf op staat als je verandert van godsdienst. “We zitten opgesloten in een gevangenis”, zegt Aicha die net als de anderen aan de tafel atheïst (of agnost) is. “Elke dag hebben we te maken met vernederingen en daarom vechten we met MALI voor verandering.” Maar wat als die niet komt? Wat als, zoals Driss beweert, mensen niet willen luisteren? Hoe ver gaan ze? Yasmine kijkt bedrukt, net als Aicha heeft ze wallen onder haar ogen. Ze zijn moe van het strijden, van de oneerlijkheid, van de mensen, maar ze willen ook leven in een wereld waarin ze worden geaccepteerd.
Op de vraag of ze naar het buitenland zouden willen roept Ibtissame, die voornamelijk in Parijs woont, het hardst “Natuurlijk!”. “Niemand wil hier blijven, maar doordat het lastig is een visum te bemachtigen zitten we hier vast”, zegt Driss. Yasmine en Aicha zijn het met hem eens. Maar de virtuele vrienden-teller van MALI’s actieve Facebookpagina staat inmiddels op +4.300 en dat hoge aantal geeft energie en hoop. En met dat kleine beetje vertrouwen dat ooit alles goed komt, zullen ze voorlopig in Marokko blijven en acties bedenken om de mensen bewust te maken. Bang om opgepakt te worden zijn ze allemaal niet, zeggen ze. “Als ik mijn leven hiervoor zou moeten opgeven, dan is dat zo. It’s for the better.” En op Driss’ laatste woorden drinken ze er nog eentje.
Op dit moment voert MALI campagne voor ‘free boussa’, wat vrije zoen betekent. Dit is naar aanleiding van de arrestatie van jongeren die een foto op Facebook plaatsten waarop ze zoenen op straat. MALI deed een tegenactie en riep mensen op om te zoenen voor het parlement in Rabat. Met als gevolg dat er nu aanklachten worden ingediend tegen leden van MALI zelf.
De namen van Yasmine en Aicha zijn gefingeerd. Meer weten? Zie: Facebook