Op een klein kerkhofje ergens in een heuvel van Ait Sidar in Rif werd Dr. Cadi Keddour in 1995 begraven. Een handje vrienden, kennissen en studenten hebben hem de laatste eer bewezen. Zijn onverwacht heengaan werd als een groot verlies beschouwd door hen die deze Riffijnse linguïst van nabij hebben meegemaakt. Het verlies was er ook voor Rif, haar taal en haar cultuur waarvan Keddour altijd trouw was gebleven tot zijn dood.
Na zijn eerste schooljaren in Ait Sidar en daarna in Tétouan ging Keddour naar Rabat om aan de Faculteit der letteren te studeren. In 1975 behaalde hij zijn doctoraal examen Franse taal en Letterkunde waarna hij naar de Ecole Normale Supérieur te Parijs verder ging studeren. Hij verdiepte zich in de pedagogie en keerde in 1976 terug om in Casablanca Frans te doceren.
In hetzelfde jaar behaalde hij het Certificat d’Etudes Approfondies en Linguistique. Een briljant academische carrière was begonnen als leraar assistent aan de Faculteit der Letteren afdeling Linguïstiek in dezelfde stad. Hij ging zich verder specialiseren in de syntaxis, een gebied waarmee hij faam genoot onder zijn collega’s. In 1981 verdedigde hij zijn proefschrift onder begeleiding van de linguïst David Cohen. In 1990 waagde hij opnieuw een tweede proefschrift onder dezelfde begeleider.
Behalve zijn academische activiteiten vond hij altijd tijd zijn studenten te helpen en andere activiteiten te ontplooien. Een van zijn geliefde bezigheden was het begeleiden van scripties georiënteerd op de gesproken talen in Marokko: Marokkaans (Darija) en Tamazight. Tussen 1990 en 1992 werd hij hoofd afdeling Franse Taal en Letterkunde. Zijn functie maakte het hem mogelijk een internationale colloquium over de Franse taal te organiseren.
Zijn inzet en interesse in de talen werd reeds bekroond met de oprichting in 1982 vanGroupe de Recherches et d’Etudes Linguistiques (GREL) waarbij hij een belangrijke bijdrage heeft geleverd. In 1994 organiseerde hij een tweede internationale colloquium over de theorieën aangaande verschillen en overeenkomsten in de talen waarbij prominente linguïsten aanwezig waren. In 1991 introduceerde hij in zijn departement Linguïstiek nieuwe disciplines waaronder syntaxis.
Door zijn inzet, zijn vakkennis en zijn creativiteit wist hij veel respect van zijn collega’s en studenten te winnen. Daarom werd hij tussen 1984 en 1986 secretaris generaal van de lokale vakbond SNES-Sup van de Faculteit der Letteren waar hij doceerde. Vrijdenkend maar ook voorzichtig en achterdochtig ten opzichte van politieke veranderingen en stromingen in zijn omgeving was hij altijd in de frontlinie te vinden bij het verdedigen van de academische vrijheid en de democratisering van de Marokkaanse cultuur door meer aandacht te besteden aan de taal van het volk, Tamazight in het bijzonder. En dat allemaal in een tijd waar de Marokkaanse academische wereld overheerst werd door intellectueel terrorisme en Arabisch etnocentrisme.
Zijn onderzoeken op het gebied van Tarifit zijn baanbrekend. Hij wist niet alleen deze variant van Tamazight, gesproken in Noord Marokko, onder de aandacht te brengen maar combineerde hij ook verschillende taalkundige theorieën om het te bestuderen.
Naast zijn grote interesse in Tarifit, bestudeerde hij ook vrij intensief andere talen zoals Klassiek Arabisch, Frans, Marokkaans (Darija), Spaans en Engels.
Cadi Keddour betekent veel voor onze vereniging en niet minder voor hen die hem gekend hebben in Nederland. In 1994 werd hij door het Nederlands Centrum Buitenlanders te Amsterdam uitgenodigd om een project te leiden aangaande de invoering van Tamazight (Tarifit) op scholen voor kinderen. Zijn bijdrage aan de standaardisatie van Tarifit is zonder meer van doorslaggevend op het gebied van het correct schrijven van deze variant.
Een leven lang geweid aan het leren en doceren van talen en in eerste instantie zijn eigen moedertaal Tamazight. Zijn motto was altijd: “Leer zoveel mogelijk talen je kunt. Begin met die van je moeder”.
Cadi Keddour is heengegaan na een onfortuinlijk verkeersongeluk op 16 september 1995 op een leeftijd van 43 jaar. Hij was op het toppunt van zijn loopbaan. Hij was onderweg van Kénitra naar Fés. Cadi Keddour was in gezelschap van zijn vrouw en twee kinderen.
Wonderbaarlijk genoeg bleven de kinderen ongedeerd. Minder fortuinlijk was zijn vrouw die volgens onze laatste informatie nog steeds in coma ligt. Een commissie werd door zijn vrienden, leerlingen en kennissen in het leven geroepen om de familie bij te staan en voor nalatenschap te zorgen.
Vaarwel Cadi Keddour.!
Hieronder een selectie van boeken en artikelen van Dr. Cadi Keddour:
-“Pour une archéologie onomastique: le cas (t)amazigh(t)”, article in: Al-Asas, n. 45, 1982, pp. 31–34.
-“Le berbère: langue ou dialecte ?” Actes de la première rencontre de l’Université d’Eté d’Agadir, Article in: “La culture populaire. L’unité dans la diversité”, Agadir, 1982, pp. 149–154.
-“Langues et idéologie linguistiques au Maroc”. Al-Asas, n. 50, 1983, pp. 34–38, notes.
-“Vers une dialectologie comparée du Maghreb: le statut épistémique de la langue tamazight”, article in: Tafsut: Etudes et débats, n.1, 1983, pp. 51–56.
-“Quel passage et à quel écrit ? Remarques liminaires sur le rapport oralité-écriture dans la langue Tamazight”, article in: Tafsut: Etudes et Débats, n. 2, 1985, pp. 59–68, notes.
-“Quelques remarques métalinguistiques sur les formes verbales dérivées en langue tamazight”, article in: revue de la faculté des Lettres de Fès, n. 7, 1983–1984, pp. 73–78.
-“Valences et dérivation verbale en Tarifit”, article in: Awal, cahiers d’études berbères, n. 1, 1985, pp. 111–123, notes.
-“Système verbal rifain. Forme et sens. Linguistique tamazight (nord marocain), Paris, Selaf, 1987, 178 pp. (Collection “Maghreb-Sahara”, n. 6)
-“Prépositions et rections en Tarifit (Nord Marocain)”, Etudes et Documents berbères, n. 3, 1987, pp. 67–75.
-“Transitivité et diathèse en tarifit: Analyse de quelques relations de dépendances lexicale et syntaxique, Proefschrift ter verkrijging van doctorstitel aan de universiteit van Parijs III, onder begeleiding van David Cohen, 1990, 524 pp.
“Structure de la phrase et ordre des mots en tarifit”, Etudes et Documents berbères, n. 6, 1989, pp. 42–59, notes.
“Pour un retour d’exil du sujet lexical en linguistique berbère”, article in: Awal, cahiers d’études berbères, n. 6, 1990, pp. 233–242, notes (numéro spécial: Hommage a Mouloud Mammeri).
-“Le passage a écrit: de l’identité culturelle a l’enjeu social”, article in: Identité culturelle au Maghreb (Actes du Colloque “Identité culturelle au Maghreb”, en hommage a Mouloud Mammeri, Rabat, 22–23 février 1990), 1991, pp. 89–98, notes (Rabat: faculté des Lettres et des Sciences Humaines. Fondation Konrad Adenauer).
-“De la langue à la langue: ou tamazight et le paradoxe de la langue”, article in: Unité et diversité de tamazight, t. 1, 1992, pp. 61–76, notes (Actes international, Ghardaïa, 20–21 avril 1991).
-“Sujet et prédication non verbal en rifain”, article in: Etudes et Documents berbères, n. 8, 1992, pp. 79–95, notes.
-“Passif et moyen en berbère rifain”, Etudes et Documents berbères, n. 12, 1994, pp. 105–117, notes.
Redactie Rif-Bulletin, Vereniging Syphax