Amazightimes: (JM)
David Verhaeghe «Mohamed wilde zijn verhaal absoluut kwijt – ook al omdat de tweede en de derde generatie Marokkanen in België de geschiedenis van die eerste generatie vaak niet zo goed meer kennen.
»En hij stelde voor om er ook een dvd van te maken, zodat scholen en gevangenissen onze docu kunnen vertonen.
» ’t Is een pakkend relaas, hoor: zijn leven zit vol dramatische wendingen. Hij was al op jonge leeftijd wees, en overleefde als tiener in de jaren 40 en 50 in Tanger als schoenpoetser en lotjesverkoper.
»In 1958 probeerde hij een eerste keer te emigreren: hij sprong op een schip en kwam in Marseille terecht. Maar door de oorlog met Algerije werden alle Maghrebijnen daar geviseerd. Resultaat: hij werd opgepakt, in de gevangenis gegooid en weer naar Marokko gestuurd.
»In Tanger toonde hij ons de plaatsen waar hij ’s nachts onder een deken ging schuilen, en waar hij moest opletten om niet verkracht te worden. ’t Was echt overleven: hij was helemaal alleen, een gelukzoeker zonder familie of thuis.
»Door naar die plaatsen terug te keren, kwamen de spoken uit zijn verleden weer naar boven. Ik was soms regisseur en psycholoog tegelijk. Marokkaanse mannen zijn heel trots, maar op een bepaald moment begon Mohamed te huilen. Toen kreeg ik het zelf ook moeilijk.»
HUMO Hoe analyseert hij de problemen in het multiculturele België?
Verhaeghe «Hij is erg kritisch voor zijn eigen generatie. ‘We hebben te weinig geïnvesteerd in onze kinderen en kleinkinderen,’ zegt hij. Het oorspronkelijke plan was: een poos in België werken, en dan terugkeren naar Marokko.
»Dat is niet gebeurd. In de docu zit een fragment waarin hij met jonge Antwerpenaars praat: die noemen zichzelf nog altijd Marokkanen, terwijl ze eigenlijk Belgen zijn. Dat rekent hij zijn eigen generatie aan: die heeft zich te weinig om de integratie bekommerd. Hij drukt ook erg op het belang van studeren.»
HUMO Denk je dat hij gelukkig is?
Verhaeghe «In zijn geboortedorp, waar hij tot zijn tiende heeft gewoond, zag hij de vijgenboom die hij zich herinnerde uit zijn jeugd. ‘Dit is de enige plaats waar ik echt gelukkig ben geweest,’ zei hij toen.
»Soms lijkt het alsof hij niet gelukkig mág zijn van zichzelf. Hij piekert veel, vindt geen rust. Aan de andere kant: in Antwerpen heeft hij een volkstuintje, en in de zomer zit hij daar soms tot middernacht te schoffelen. Dat brengt hem toch wat gemoedsrust, denk ik.
»En hij ként het leven, hoor. Toen we in Marseille gingen draaien, reed hij mee met de eindredacteur en de producent – twee vrouwen. Dat was een lange nachtelijke rit, en de hele tijd onderhield hij die dames over seks.
»Niet op een vulgaire manier, wel zeer ernstig: ze weten nu alles over de visie van de islam op seks.»