Duizenden Marokkanen die ooit de Spaanse enclaves aan de Noord-Afrikaanse kust zijn overgestoken om elke dag te werken, worstelen na zes maanden grensafsluitingen vanwege beperkingen van het coronavirus.
“Alles staat stil”, zegt de 43-jarige Mohamed Bouhlal, die zich zorgen maakt over hoe hij zijn huur moet betalen. Hij is bang dat hij en zijn gezin uit hun huis zullen worden gegooid.
De grenzen van de twee Spaanse enclaves Ceuta en Melilla, die de enige landgrenzen hebben tussen de Europese Unie en Afrika, zijn sinds maart gesloten in een poging de verspreiding van het nieuwe coronavirus te voorkomen.
Maar de pandemische beperkingen hebben voor problemen gezorgd.
“Als de grens niet weer opengaat, heb ik geen andere keus dan te bedelen”, zegt huishoudster Fadwa, die de afgelopen 18 jaar in Ceuta werkte, op minder dan 10 kilometer van haar huis in Marokko.
Terwijl de grenspost verlaten is, houdt de politie de grens nauwlettend in de gaten.
De enclaves zijn omgeven door hoge hekken van prikkeldraad, gebouwd om de grote aantallen Afrikaanse migranten te stoppen die de EU over land willen oversteken en binnenkomen.
Fnideq, een klein winkelstadje net over de grens in Marokko, is in deze tijd van het jaar meestal druk. Nu is het stil.
– Duizenden banen verloren –
Meer dan 8.000 mensen – inclusief restaurantpersoneel en zakenlieden, huishoudsters en mensen die werkzaam zijn in het toerisme – hebben hun baan in de twee enclaves verloren, zeggen vakbonden.
Ongeveer 3600 zijn werkloos geworden in Ceuta, gelegen aan de overkant van de Straat van Gibraltar van het vasteland van Spanje, en 5.000 zijn hun werk kwijtgeraakt in Melilla, verder naar het oosten langs de Afrikaanse kust, zeggen ze.
Chakib Merouane, de algemeen secretaris van Marokkaanse arbeiders in Ceuta, zei dat de situatie ernstig was.
Sommigen van degenen die de grens niet kunnen oversteken, zijn ontslagen, zei Merouane.
Maar terwijl degenen die ervoor kozen om aan de Spaanse kant te blijven hun baan behouden, hebben ze sindsdien met andere uitdagingen te maken gehad.
Ze variëren van “echtscheiding of depressie, omdat ze ervoor kozen om te stranden van hun familieleden om hun baan te behouden”, zei hij.
Meestal is het oversteken van de grens eenvoudig. Een overeenkomst tussen Marokko en Spanje stelt grensarbeiders vrij van een visum.
Fattouma Chairi, 73, pendelt al een halve eeuw over de grens.
‘Sinds maart heb ik geen salaris meer. Ik zit thuis vast’, zei ze.
Het verergert de grotere economische ellende voor Marokko.
Officiële cijfers voorspellen dat de pandemie het land in de ergste recessie sinds 1996 zou kunnen duwen, met een krimp van meer dan vijf procent van het BBP.
De gevolgen van de pandemie – in combinatie met de lage landbouwopbrengsten – duwen nog eens een miljoen mensen dieper de armoede in, in een land met 35 miljoen inwoners.
Terwijl bijna zes miljoen gezinnen die hulp nodig hadden nadat ze hun inkomen hadden verloren, drie maanden lang staatssteun ontvingen, is er volgens de inwoners niets gedaan voor de Marokkanen die werk verloren door de sluiting van de grens met Spanje.
“Ik heb geen hulp gekregen. Ik heb zes maanden geld moeten lenen om te overleven”, zei Merouane. ‘Maar dit is niet meer mogelijk, en ik riskeer mezelf op straat te belanden.’
– ‘Wreed’ –
De 49-jarige vakbondsman werkt al 20 jaar in een restaurant in Ceuta.
Nu de beperkingen in Marokko verminderen en werknemers hun baan hervatten, zitten degenen die over de grens werken vast.
‘Iedereen gaat weer aan het werk, dus waarom wij niet?’ zei Fadwa, wiens inkomen voorzag in zes leden van haar familie, inclusief haar werkloze echtgenoot.
“De autoriteiten zijn wreder dan de pandemie.”
De regering houdt vol dat ze zich hebben ingespannen om de verspreiding van het coronavirus tot hun hoogste prioriteit te brengen.
Marokko heeft meer dan 65.450 gevallen van nieuw coronavirus bevestigd, waaronder 1.216 doden.
Zoals alle regeringen moeten de autoriteiten lockdown-maatregelen afwegen tegen de noodzaak om de economie levend te houden.
Maar de grenssluitingen verergerden een bestaande economische crisis, nadat de autoriteiten handelaars hadden aangepakt die goederen tussen Marokko en Ceuta smokkelden.
De regering had beloofd een commerciële zone te bouwen om de gevolgen van het verlies van de eens zo lucratieve handel te helpen verlichten, maar dat werk ligt stil.
Er is geen datum vastgesteld voor het heropenen van de grenzen.
Maar Marokkanen willen wanhopig dat de grens opengaat en hun oude baan weer opneemt.
Een werknemer zei dat ze ‘serieus overwoog om van Marokko naar Ceuta te zwemmen’, om op het land om de hekken heen te glippen.
“Ik heb geen keus meer”, zegt de 33-jarige Samira, die niet meer voor haar gezin kan zorgen, nadat ze haar baan in de enclave heeft verloren.
Terwijl de grens is geblokkeerd, komen mensen er nog steeds doorheen.
Vorige maand hielden Spaanse veiligheidstroepen 300 migranten tegen die probeerden de hekken in Melilla te beklimmen, waarbij één persoon stierf toen hij van het hek viel en verschillende anderen gewond raakten.
Donderdag riep de Raad van Europa Spanje op om de omstandigheden voor migranten te verbeteren, waaronder zo’n 500 mensen die in een “overvolle” arena worden gepropt die als schuilplaats in Melilla wordt gebruikt.
Spanje reageerde door te zeggen dat het te maken had met “constante druk van irreguliere migratie”, maar dat het ernaar streefde “maximale kwaliteit te garanderen” in de omstandigheden voor migranten.