Afgelopen weeknd werd in Utrecht de Amazigh Lente herdacht. De Amazigh culturele vereniging Syphax organiseerde in dit kader een bijeenkomst waarin de autobiografie ‘Tudinin war itizghen’ of ‘gehechte druppels’ van de schrijver Ali Amazigh (pseudoniem) centraal stond.

De avond startte met een korte  inleiding van de Libische voorzitter van Congres Mondial Amazigh (CMA) Fathi n Khlifa. Khalifa wees op een aantal ontwikkelingen die de Amazighzaak momenteel kent.  Hij begon met het verhaal dat hij en  Khalid Zirari (vicevoorzitter  van MCA) levenslange ontzegging hebben gekregen om de Algerijnse  bodem te betreden. De Algerijnse autoriteiten  meenden dat deze twee de eenheid van de Algerijnse staat in gevaar brengen, omdat zij mee wilden lopen in de mars ter nagedachtenis van de Amazigh Lente. Fathi benoemde ook de opmerkelijke ontwikkeling die de Amazigh taal en cultuur kent in Tunesië. Ondanks dat er weinig Amazightaligen in het land wonen, kent Tunesië toch elf Amazigh organisaties. Twee ervan zijn gevestigd in steden waar de plaatselijke bevolking het Tamazight al 150 jaar niet meer spreekt. Khalifa noemt de groeiende bewustzijn van zij die het Tamazight niet meer spreken opmerkelijk en een trend die over heel Noord- Afrika wordt waargenomen.

De lijmsnuivende visser
Linguïst en universitair docent Abderrahman el Aissati benadrukte tijdens de presentatie op het belang van het op schrift stellen van verhalen die uit het dagelijkse leven zijn gegrepen. Als voorbeeld benoemde hij ook het verhaal ‘de oude man en de zee’ van de Amerikaanse schrijver Ernest Hemingway. In analogie van de grote meester mist El Aissati nog steeds het levensverhaal van de Marokkaanse lijmsnuiver en van de munt-verkoper. Volgens el AIssati is dit van belang voor de ontwikkeling van de gemeenschap. Daar waar moderne digitale media als Youtube een uitkomst kunnen bieden, beschouwt El Aissati het excuus van niet kunnen schrijven niet valide.

Riffijnse academie voor de linguïstiek
De aan de Universiteit Leiden verbonden Arabist en Berberoloog Mohamed el Ayoubi gaf een uitweiding over het belang van de huidige ontwikkeling die de Amazigh cultuur kent. De overgang  van de orale literatuur naar de geschreven is volgens hem decisief en historisch. El Ayoubi bracht zelf enkel jaren geleden een bundeling Amazigh vertellingen uit  (de vrouwelijke verteller die dat bij overbracht, is eind 2012 is overleden op een 103-jarige leeftijd). Op de vraag wanneer er eenduidigheid zal zijn in de manier van schrijven,  wees hij op het belang van een Riffijnse regering en parlement en een Riffijnse Academie die de richtlijnen hiervoor opstelt.  In een verhitte discussie die er later op volgde, benadrukte hij echter dat dit niet betekent dat er gewacht moet worden op institutionele controle. El Ayoubi benoemde ook trots de rol die de Franse minister voor vrouwenrechten  Najat Vallaud-Belkacem speelt voor het Tamazight en Imazighen. Zij heeft de Franse Imazighen een gelukkig Amazigh Nieuwjaar gewenst in het Tamazight. Bovendien liet zij een  van de mooiste overheidsgebouwen beschikbaar stellen voor de viering van het Amazigh Nieuwjaar. Iets wat El Ayoubi de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb niet ziet doen.

Ahmed en de Satan
De schrijver Ali Amazigh heeft een  voordracht uit zijn autobiografie gehouden. In dit stuk beschreef hij hoe het kwam dat de hij nooit heeft kunnen leren lezen en schrijven in het eerste Marokkaanse basisonderwijsjaar. Een verhaal uit het onderwijssysteem van Marokko dat een gesprek tussen Ahmed en de satan beschrijft, heet ook: ‘Ahmed en de satan’. Het verhaal met het plaatje van de satan met dienst horentjes en lange nagels dat de schrijver als kind doodsbang maakte en hem slapeloze nachten bezorgde. Dat hij vervolgens daardoor moest overnachten bij Maraboets (heiligen) deden een schepje bovenop deze angst. Het publiek wist het goed te waarderen heeft luid geapplaudisseerd na afloop.

Tatoeageboodschap
Schilder Abttoy gaf een uiteenzetting over tatoeage cultuur bij de Imazighen.  Volgens Abttoy zijn er in de Amazigh cultuur 3 soorten tatoeages. De beschermde, identitair e en de tatoeages die een historische of een persoonlijke gebeurtenis  markeren.  Zo benoemde hij 2 tatoeagestijlen die niet meer voorkomen in Noord- Afrika. Hierbij namen vrouwen een halstatoeages om hiermee aan te geven dat hun echtgenoot is omgekomen tijdens de inval van de Arabieren in Noord-Afrika. Met een pols- of enkeltatoeages wilden de vrouwen aangeven dat hun echtgenoot gevangen is genomen.

Zelfkritiek met Riffijnse liederen
Mohamed Chacha, die in de jaren tachtig het eerste geschreven verhaal in het Riffijns publiceerde, gaf aan dat traditionele Riffijnse liederen (Izran) een voedingsbodem zijn voor heel veel informatie, historische feiten en kennis. Hij besprak ook een ander voorbeeld waarin de benadering van het leven door twee vrouwelijke dichters die elk een ander inkijkt geeft in de manier hoe zij naar het leven kijken. De ene geeft de samenleving en de man altijd de schuld van haar mislukte liefde, terwijl de andere eerst de schuld bij zichzelf zoek.

De avond werd afgesloten met muziek van Ba Rachid van de band Ijdi en van Choukri.  Er was ook de mogelijkheid tot het kopen en laten signeren van de autobiografie van Ali Amazigh en het bezichtigen van een schildertentoonstelling van Boujamaa Maghnouji.